Hukuk | Danışmanlık
EVLİLİK NEDENİYLE İŞTEN AYRILMA
Kıdem tazminatına hak kazandıran durumlar arasında dikkat çeken durumlardan biri de evlilik nedeniyle işten ayrılan işçinin kıdem tazminatını alabilmesidir.
1) Bu hak yalnızca kadın çalışanlar için öngörülmüştür.
Kanun metninden de açıkça anlaşılacağı üzere evlilik nedeniyle sözleşme ilişkisinin sona ermesi halinde işçinin kıdem tazminatına hak kazanabilmesi için kadın olması gerekmektedir.
Günümüzde birçok kadın evlilikle birlikte iş hayatını yürütemeyeceğini düşünerek çalışmayı bırakmaktadır. İşte kanun koyucu evlilikle birlikte kadınların çalışmaktan vazgeçmek isteyebileceğini ancak bu durumda çalışma süresince çalıştıkları iş yerine yapmış oldukları katkıyı da göz önüne alarak mağdur olmalarını engel olmak amacıyla böyle bir düzenleme yapma gereği duymuştur. Böylelikle kadınlar iş yerine çalışma süresince yapmış oldukları katkının karşılığını almış olmaktadırlar.
2) İş akdinin evlenilen tarihten itibaren sona erdirilmesi gerekir.
Yasa tarafından verilen bu hakkın kullanılabilmesi için kişinin evlenmesi gerekmektedir. Burada evlilikten kasıt resmi nikâhın kıyıldığı tarihtir. Dini nikâhın varlığı yahut düğün günü, sürenin başlangıcında dikkate alınmamaktadır.
3) İş akdini evlilik nedeniyle feshetme hakkı hak düşürücü süreye tabidir.
Kadın işçinin evlilik nedeniyle iş akdini feshetmesine rağmen kıdem tazminatına hak kazanabilmesi için kadın işçinin bu hakkını resmi nikah tarihinden itibaren 1 yıl içinde kullanması gerekmektedir.
4) İşçinin çalıştığı işyerinde en az 1 yıl çalışmış olması gerekir.
Kıdem tazminatını alabilme koşulu olan 1 yıl çalışmış olma şartı bu özel fesih halinde de korunmuştur. Bu nedenle işten evlilik sebebiyle ayrılmak isteyen işçi işten ayrılma tarihinden önce en az 1 yıl boyunca söz konusu iş yerinde çalışmış olmalıdır. 1 yıldan daha az süreli çalışmalar işçiye bu hakkı kullanma yetkisi vermeyecektir.
Evlilik sebebiyle işten ayrılmada işçi ihbar sürelerine uymak zorunda mıdır?
Kadın işçinin işverenin yanında iş akdini evlilik nedeniyle feshetmesi durumunda belirli bir süre çalışması gerekmeyeceği gibi ihbar tazminatı ödemesine de gerek yoktur. Ancak evlilik nedeniyle iş akdinin feshinde işveren tarafından da işçiye ihbar tazminatının ödenmesi söz konusu değildir.
Evlilik nedeniyle iş akdini fesheden kadın işçiye işveren tarafından hangi ödemeler yapılır?
Evlilik nedeniyle iş akdini fesheden kadın işçinin 1 yıl çalışmış olması koşuluyla kıdem tazminatını talep edebileceği ortadadır. Bu kıdem tazminatının hesaplanmasında iş yerinin işçiye sürekli olarak verdiği yemek yardımları ya da primler de göz önünde bulundurulur. Ayrıca ihbar tazminatı haricinde kalan fazla mesai ve sair işçilik alacaklarının da işçiye ödenmesi gerekmektedir.
Evlilik nedeniyle fesih hakkı nasıl kullanılır?
Bu hakkın kullanılmasında en makul yol işverene noter aracılığıyla bildirimde bulunmaktır. İş sözleşmesini evlilik nedeni ile feshetmek isteyen kadın, işveren kuruma işten ayrılma gerekçesini ifade eden noter onaylı bir dilekçe ve evlilik cüzdanı fotokopisi ile yine noter kanalı ile başvuru yapmalıdır. Noter kanalı ile yapılmayan başvurularda işveren dilekçeye ulaşamadığı ya da işçinin evlendiğinden haberdar olmadığı gibi bahaneler üretebilir. Bu nedenle en doğru ve sağlıklı aynı zamanda kanıtlanabilir yol dilekçenin noter kanalı ile işverene iletilmesidir. Fesih bildiriminin işverene ulaşmasıyla birlikte işçinin bu hakkı kullanılabilir hale gelmiş bulunacaktır.
Evlilik nedeniyle işten ayrılan kadın işsizlik maaşından faydalanabilir mi?
İşsizlik sigortasına ilişkin düzenlemeler, “4447” Sayılı yasa ile yapılmaktadır. Söz konusu yasa kapsamında; iş sözleşmesini kendi isteğiyle fesheden işçinin, işsizlik ödeneğinden yararlanması mümkün olmamaktadır. Feshin, evlilik gerekçesi ile yapılmış olması, işsizlik sigortası hakları bakımından geçerli olan uygulamayı değiştirmemektedir. Yani bu halde işçi işsizlik sigortasından faydalanamayacaktır.
İşyerinden ayrılan işçi daha sonra tekrar çalışabilir mi?
Evlendikten sonra bir yıl içinde kıdem tazminatı alarak işten ayrılan kadın işçi daha sonraki dönemlerde çalışma hakkını kaybetmez. Çalışma hayatının kısıtlanamayacağı ve kadın işçinin tekrar çalışmaya başlamasının çalışma hak ve özgürlükleri kapsamında olduğu açıktır. Bu nedenle, evlendikten sonra kıdem tazminatını alıp işten ayrılan kadın işçi daha sonrasında başka bir işyerinde yeniden çalışmaya başlayabilecektir. İşveren, işçinin sırf kıdem tazminatı almak için işten ayrıldığını iddia ediyorsa bu iddiasını kanıtlaması gerekir ki bu da işveren açısından hiç kolay değildir.
P&G Hukuk ve Danışmanlık